PROJEKT BADAWCZY "THE STUDENT CITY LOST? DOŚWIADCZENIA I PRZYSZŁOŚĆ
ŁODZI JAKO MIASTA STUDENCKIEGO W OBLICZU PANDEMII COVID-19"

Nazwa projektu:
The student city lost? Doświadczenia i przyszłość Łodzi jako miasta studenckiego w obliczu pandemii COVID-19

Okres realizacji:
16.02.2021 - 10.12.2023

Zespół:
dr Jakub Zasina (kierownik)
dr hab. Aleksandra Nowakowska, prof. UŁ
dr Konrad Żelazowski

Źródło finansowania:
rezerwa Dziekana Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego na prace badawcze młodych naukowców

Budżet:
12 390,00 PLN

Umasowienie szkolnictwa wyższego zapewniło licznym miastom na świecie dostęp do nowej grupy konsumenckiej – studentów – którą Chatterton określił trzema przymiotnikami: dużych rozmiarów (sizeable), lukratywna (lucrative) oraz niezawodna (dependable). Stąd, ośrodki pełniące funkcję akademicką przeobraziły się w ostatnich latach w „miasta studentów zogniskowane wokół konsumpcji” (consumption-oriented student cities), zaś ich gospodarki zorientowały się na zaspokajanie potrzeb konsumenckich młodzieży akademickiej. Miasta te przyjęły formę swoistych aren konsumpcji zasilanych środkami wydatkowanymi przez studentów na zakwaterowanie, usługi czasu wolnego, gastronomię i zakupy. Znalazło to wyraz w przestrzeni tych miast za sprawą wyłaniających się w nich obiektów zakwaterowania, klubów muzycznych, kawiarni, pubów czy sklepów dedykowanych studenckiej klienteli. Stąd, studenci stali się strategicznym „zasobem rozwojowym” dla tej kategorii miast. Wszystkie te zmiany składały się w ostatnich dekadach na szerszy proces przeobrażania miast według doktryny neoliberalnej, w ramach której wzmocniono znaczenie konsumpcji jako motoru rozwojowego miast. Warto w tym miejscu zauważyć, że w omawianym czasie studenci stali się ważną grupą użytkowników także w przypadku Łodzi, a generowana przez nich sfera konsumpcji determinowała w znacznym stopniu rozwój gospodarczy i przestrzenny tego miasta.

Globalne doświadczenia pandemii COVID-19 rodzą pytania o jej krótko- i długookresowe konsekwencje dla funkcjonowania miast studenckich. Względy bezpieczeństwa zaważyły bowiem na zawieszeniu stacjonarnej działalności dydaktycznej szkół wyższych oraz o jej przeniesieniu w przestrzeń wirtualną. Tym samym, ustał – niekwestionowany wcześniej – obowiązek fizycznej obecności studentów na zajęciach w murach uczelni. Był on zarazem kluczową determinantą obecności młodzieży akademickiej w opisywanych miastach. Stąd, część studentów opuściła w ostatnich miesiącach miasta akademickie i kontynuuje obecnie edukację zdalnie z innych miejscowości. Zarazem, sytuacja pandemiczna mogła przeobrazić zachowania mieszkaniowe i konsumenckie tych studentów, którzy pozostali w miastach akademickich pomimo zawieszenia zajęć stacjonarnych. Należy zatem przyjąć założenie, iż pandemia COVID-19 przeobraża strukturę użytkowników miast studenckich oraz ich zachowania i dlatego oddziałuje na gospodarkę i przestrzeń tych miast. Niewiadomą pozostaje także, jak rozpowszechnienie nauczania na odległość wpłynie na preferencje studentów wobec edukacji wyższej w długiej perspektywie (popandemicznej), a tym samym na ich stosunek do fizycznej obecności w miastach akademickich. Pandemia COVID-19 każe zatem zastanowić się nad rezyliencją dotychczasowego modelu funkcjonowania miast studenckich oraz nad trwałością zmian zachodzących obecnie w zachowaniach mieszkaniowych i konsumenckich studentów. Niestety, dotychczasowe analizy omawianych zjawisk są szczątkowe lub inicjalne, dlatego wymagają podjęcia pogłębionych badań.

Mając na uwadze powyższą perspektywę, głównym celem niniejszego projektu badawczego jest określenie konsekwencji pandemii COVID-19 na bieżące i przyszłe funkcjonowanie miast studenckich przez pryzmat zjawisk zachodzących w Łodzi. Szczegółowymi celami badawczymi są natomiast:

• Identyfikacja poziomu obecności (przebywania) populacji studentów na terenie Łodzi w okresie pandemii COVID-19 na tle wzorców przedpandemicznych;
• Charakterystyka zachowań mieszkaniowych i konsumenckich łódzkich studentów w okresie pandemii COVID-19 (w tym ich częstotliwości oraz rozkładu przestrzennego);
• Identyfikacja kierunków zmian zachowań mieszkaniowych i konsumenckich studentów w okresie pandemii COVID-19 na tle wzorców przedpandemicznych oraz ocena trwałości tych zmian;
• Określenie konsekwencji ww. zmian oraz preferencji studentów wobec dalszej edukacji na bieżące i przyszłe funkcjonowanie Łodzi jako miasta studenckiego.

Dla uchwycenia zmian zachodzących w preferencjach i zachowaniach studentów zostaną one porównane ze wzorcami zidentyfikowanymi w badaniu zrealizowanym na przełomie lat 2017-2018.

• Zasina, J., & Nowakowska, A. (2023). Is the ‘student city’ lost? The rhythms of Lodz as a consumption-oriented student city through the COVID-19 pandemic lens. Population, Space and Place, 29(2), e2607, https://doi.org/10.1002/psp.2607;
• Kolejne publikacje w opracowaniu.

• Zasina, J., & Żelazowski, K. (2024.04.19). Okna do policzenia: Jak inwestycyjne „mieszkania wielopokojowe” pobudzają studentyfikację śródmieścia Łodzi? Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Łódź, Polska;
• Zasina, J., & Żelazowski, K. (2024.03.26). Windows to count: How do densification practices of the 'rooming flats' business spur inner-city studentification? Seminarium "The Business of Densification", Zürich, Szwajcaria (online);
• Zasina, J., & Żelazowski, K. (2023.06.29). In the kaleidoscope of student private,
off-campus accommodation. How does studentification unfold in the post-socialist city? ENHR Conference, Łódź, Polska;
• Zasina, J., & Żelazowski, K. (2023.04.28). Living off the Campus: The Kaleidoscope of Student Housing in the Post-Socialist City. UAA Conference, Nashville, TN, USA;
• Zasina, J., & Żelazowski, K. (2022.10.25), Zakwaterowanie publiczne na kampusie czy prywatne poza nim? Studentyfikacja z łódzkiej perspektywy, II Polska Konferencja Badań Miejskich i Regionalnych POLREG 2022, Łódź, Polska;
• Zasina, J., & Nowakowska, A. (2022.08.31), Is the student city lost? The rhythms of Lodz as a consumption-oriented student city in the COVID-19 pandemic lens, RGS-IBG Annual International Conference, Newcastle upon Tyne, Anglia;
• Zasina, J., & Nowakowska, A. (2021.12.04), Zmierzch miasta studenckiego? Pandemia COVID-19 i przeobrażenia rytmu Łodzi jako „miasta studenckiego zorientowanego wokół konsumpcji”, 7. Annual Meeting ERSA Sekcja Polska,
Poznań (online);
• Zasina, J. (2021.11.23), Students as actors of urban change, Warsztaty "Smart governance v miestnych samosprávach", Bańska Bystrzyca, Słowacja (online);
• Zasina, J., & Nowakowska, A. (2021.06.10), The Student City Lost? The Rhythms of Lodz as Consumption-Oriented Student City in the Lens of COVID-19 Pandemic, RSA Global e-Festival “Regions in Recovery” (online).